Diabetes en seksualiteit

"Uw suikers en bloeddruk zijn omhoog gegaan en u bent 10 kilo aangekomen sinds ik u voor het laatst zag," zei de dokter. "Wat is er gebeurd?" "Ik weet het niet," antwoorde Mark. "Ik voel me somber. Al dat oefenen en het constant controleren van mijn bloedglucose lijkt de moeite niet waard.  Ik vond het een moeilijk jaar."
"Dat klinkt alsof u depressief bent," zei de dokter en hij schreef een recept voor tegen depressie en het gebruikelijke recept voor de hoge bloeddruk, maar dit keer een hogere dosis.
Wat Mark dwars zat, maar niet vertelde, was dat hij en zijn vrouw Barbara al 10 maanden niet met elkaar gevreeën hadden. Hij had problemen om een erectie te krijgen en te houden en daarom trok hij zich terug, zowel fysiek als emotioneel. Helaas, de medicijnen die zijn dokter net had voorgeschreven kunnen allebei als bijwerkingen hebben dat de zin in seks afneemt en het krijgen van een erectie moeilijker wordt. Dus met deze nieuwe behandelingen werd mogelijk het probleem van Mark alleen maar erger gemaakt.
Mark had zijn seksuele problemen niet met de arts besproken omdat hij zich daarover schaamde, en zijn arts had er blijkbaar niet aan gedacht hem vragen te stellen over zijn seksleven. Als hij had geweten van de erectieproblemen van Mark, dan zou hij een geneesmiddel voor erectiestoornissen hebben voorgeschreven in plaats van een antidepressivum. Maar Mark had al Viagra via internet gekocht. Het had een beetje geholpen met de erectie, maar het hielp niet veel, en het deed niets voor zijn energie-niveau en zijn sombere stemming. Met de relatie van Mark liep het ook niet lekker. Barbara dacht dat Mark niet meer van haar hield. En omdat Mark en Barbara er niet over praatten dreef het ze verder uit elkaar.

Problemen zoals bij Mark en Barbara komen vaker voor: een medische aandoening, zoals diabetes veroorzaakt seksuele problemen en daarover wordt niet gesproken, niet thuis en niet in de spreekkamer, en al snel is het seksleven een vage herinnering. En dat is natuurlijk eeuwig zonde.

Met Barbara en Mark kwam het gelukkig goed. Ze spraken uiteindelijk eerlijk over hun situatie en hun gevoelens. Ze begonnen met knuffelen en strelen en Mark leerde hoe hij Barbara een orgasme kon geven met zijn handen. Mark voelde zich gesteund en begon weer met zijn oefeningen. Hij kreeg zijn bloedsuikerspiegel terug in de doelzone, en met de hulp van Viagra (wat daarvoor niet werkte), kwam zijn erectie terug. Nu hebben Mark en Barbara een gevarieerd seksleven en voelen zich meer met elkaar verbonden dan ooit.

Erectiestoornissen
 

Erectiestoornissen zijn het meest voorkomende probleem bij mannen met diabetes. Veel mensen denken dat diabetes automatisch leidt tot impotentie. Er zijn ook mensen die denken dat het zo'n vaart niet zal lopen. De waarheid ligt ergens in het midden.
Erectiestoornissen zijn vaak een combinatie van beschadigingen van de bloedvaten en zenuwen, verergerd door psychologische factoren.

Zenuwbeschadiging
 

Bij een langdurige slechte bloedsuikercontrole kunnen de zenuwen beschadigd worden. Afhankelijk van welke zenuwen zijn beschadigd en in welke mate, kan de intensiteit van het orgasme minder worden en de erectie minder langdurig of stevig. (Dit hoeft echter niet. Er zijn mannen met ernstige neuropathie die géén last hebben van erectieproblemen.)
Dit is een heel geleidelijk proces. In de loop van de tijd zal de penis steeds wat minder makkelijk stijf worden. Doorgaans heeft dit geen invloed op de mate waarin iemand zin in seks heeft. Zin in seks of lust wordt namelijk vooral bepaald door het hormoon testosteron. Dat is feitelijk de brandstof voor seks. Naast een goede instelling van de bloedglucosegehalte zijn er voor mannen  met erectiestoornissen verschillende behandelmogelijkheden. Deze kunt u lezen in het artikel  Erectiestoornissen: behandelingen en geneesmiddelen.

Complicaties en seksuele disfuncties
 

Er is een duidelijke samenhang tussen het hebben van diabetescomplicaties en seksuele disfuncties. Uit onderzoek blijkt dat mannen met diabetes zonder complicaties, dus waarbij de ogen, nieren en zenuwen niet zijn aangetast, eigenlijk geen seksuele schade ondervinden. Zodra de ogen, nieren en zenuwen aangetast raken, worden ook andere functies slechter. Dit kan gevolgen hebben voor het krijgen van een erectie. 

Droog klaarkomen
 

Een ander mogelijk gevolg van diabetes is "droog klaarkomen". Hierbij man heeft dan nog wel een orgasmegevoel maar er komt geen zaad meer naar buiten. Dit is niet gevaarlijk en hoeft geen invloed te hebben op het hebben van plezier in seks.
Wat is het probleem? Bij een zaadlozing wordt door het samentrekken van spiertjes het zaad vanuit de prostaat, via de plasbuis naar buiten gestuwd. Het gaat die kant op omdat tijdens de zaadlozing tussen de prostaat en de blaas een klein spiertje dichtgaat. Dat kringspiertje is één van de eerste spiertjes dat beschadigd wordt door autonome neuropathie, oftewel beschadiging van de zenuwen die wij niet met onze wil kunnen aansturen. Als dat spiertje niet meer samenknijpt, dan gaat het zaad niet meer door de plasbuis naar buiten, maar komt in plaats daarvan in de blaas terecht. Het zaad wordt er later uitgeplast met de urine.

Minder zin in seks
 

Mannen met diabetes kunnen minder zin in seks hebben. Deze toestand komt in elke relatie wel eens voor en is meestal van tijdelijke aard. Soms ligt de oorzaak bij een tijdelijk minder goede diabetesregeling. Wanneer het bloedsuiker te hoog is, neemt de behoefte aan seks af. Als het bloedsuiker weer het normale peil bereikt, verdwijnen de klachten meestal weer. Ook vermoeidheid door de slechte regulatie in het lichaam kan oorzaak zijn dat een man tijdelijk minder zin heeft in seks. Wanneer u of uw partner vindt dat deze periode te lang duurt, is verder onderzoek zinvol.
Heeft de man buikvet? Dan kunnen de vetcellen in het buikvet de testosteron afbreken en daarmee zorgen voor een vermindering van de seksdrive.
 

Vrouwen met diabetes kunnen pijn bij het vrijen, verminderde zin in vrijen, verminderde opwinding en moeilijker vochtig worden ervaren. Ook kan schade aan het zenuwstelsel leiden tot minder gevoel tijdens het vrijen.

Pijn bij vrijen
 

De pijn bij het vrijen kan ontstaan doordat de vagina niet vochtig genoeg wordt of door schimmelinfecties.
Als de bloedglucose lange tijd te hoog is, bevat de urine veel glucose. Bacteriën en schimmels kunnen dan makkelijk de kop opsteken en een schimmelinfectie veroorzaken aan de vagina of penis. Deze infecties kunnen de wand aan de vagina beschadigen. Dit veroorzaakt een jeukend of branderig gevoel en vervelende witte afscheiding, waardoor de zin in seks behoorlijk kan afnemen en ook pijnlijk kan zijn. Het is belangrijk om deze infecties snel te laten behandelen. En uiteraard is een goede regulatie van de bloedglucosewaarden van belang als preventie.

Onzekerheid en angst
 

Diabetes kan het vertrouwen in het eigen lichaam behoorlijk aantasten. Je kunt je onzeker voelen doordat je afhankelijk bent van tabletten of insuline en doordat je misschien niet meer alles mag of kunt wat je voorheen wel deed.  Ook overgewicht, het vaker hebben van incontinentie klachten, schimmelinfecties en blaasontsteking na de gemeenschap kan het vertrouwen in het eigen lichaam een flinke deuk geven.
Misschien bent u of uw partner bang voor hypo’s tijdens het vrijen. Of heeft u het gevoel minder aantrekkelijk gevonden te worden met insulinepomp en schaamt u zich voor de pomp of bent u bang een hyper te krijgen als u de pomp loskoppelt.
Zulke negatieve gevoelens hebben hun weerslag op het seksleven. Als u opziet tegen seks, om welke reden dan ook, kunt u zich ‘seksvermijdend’ gaan gedragen. Zodra uw partner een flesje wijn opentrekt of een kaarsje aansteekt om het gezellig te maken, heeft u opeens ‘hoofdpijn’ of voelt u zich ineens erg ‘moe’. Veel beter is het natuurlijk om met elkaar te praten.

Verminderde opwinding
 

Te hoge bloedsuikers kunnen een oorzaak zijn van verminderde zin in vrijen. Ook al zijn er dan voldoende seksuele prikkels, kan het voorkomen dat de vrouw niet meer voldoende opgewonden wordt. Ook vermoeidheid kan leiden tot minder zin en opwinding.

• Zorg dat uw bloedsuikerspiegel goed is ingesteld. Bij een hoge bloedsuiker daalt vaak de lust. Als de bloedglucose weer normaal is, verdwijnt deze klacht meestal vanzelf.
• Bent u bang voor een hypo tijdens het vrijen? Eet iets vooraf of houd iets bij de hand.
• Bij urineverlies: drink minder voor het bedrijven van de liefde en ga vooraf nogmaals naar het toilet. De positie van de vrouw-bovenop-de-man kan dit probleem ook verminderen. Mannen kunnen eventueel ook een condoom gebruiken tijdens het vrijen.
• Oefeningen voor het versterken van de bekkenbodem helpen ook goed tegen urine verlies. Meer hierover kunt u lezen in Oefeningen en tips voor versterken van bekkenbodem.
• Bij gevoelstoornis: probeer de gevoelens in uw lichaam opnieuw te ontdekken, zelf of bijvoorbeeld door een sensuele massage van uw partner. Als u merkt dat uw geslachtsdelen ongevoelig worden: probeer nieuwe gevoelige plekken te ontdekken.
• Neem meer tijd voor het vrijen als het langer duurt om opgewonden te raken. Het gebruik van vibrators of andere stimulatie kan heel fijn zijn. Eerste vibrator? Wij helpen u graag met het kiezen van de juiste vibrator.
• Mensen met diabetes die last hebben van bijvoorbeeld nierproblemen of hartproblemen gebruiken hiervoor soms medicijnen die lustgevoelens onderdrukken en moe en futloos maken. Vraag in dat geval de behandelend arts of u kunt overschakelen op een medicijn dat deze vervelende bijwerking niet heeft.
• Bij vrijen verbruikt men extra energie en dit kan leiden tot lage bloedglucosewaarden (hypo). Bloedglucosecontrole voor en na het vrijen kan inzicht geven in de invloed van seks op de bloedglucose.
• Het bij de hand hebben van Dextro om de energie meteen aan te vullen kan ook een goed idee zijn.
• Het aanleren van spierontspannende technieken kan leiden tot minder of geen pijn bij het vrijen.
• Het ongemak van vaginale droogte en pijn bij het vrijen, kan goed weggenomen worden door een glijmiddel te gebruiken tijdens het vrijen. Er zijn nu ook capsules met glijmiddel verkrijgbaar (op recept). Deze lossen na het inbrengen langzaam op en houden de vagina geruime tijd vochtig. In onze webshop kunt u goede glijmiddelen vinden. Wilt u meer weten over glijmiddelen: lees dan het artikel Hoe kies je het juiste glijmiddel?
• Komt u er zelf niet uit? En kunt u hulp gebruiken om uw seksleven (weer) leuker te maken? Praat erover met uw huisarts. Bedenk dat u echt niet de enige bent en dat het een heel gewoon onderdeel van een (diabetes)consult hoort te zijn. Ook de artsen zelf worden hier regelmatig op gewezen. Wie de drempel eenmaal genomen heeft, zal merken dat het voor behandelaars geen ongewoon onderwerp is.
• Ook kunt u de hulp inroepen van een seksuoloog. Er zijn zelfs seksuologen die gespecialiseerd zijn in chronische ziekten, zoals Diabetes.
• Voor informatie en persoonlijke vragen kunt u ook de Diabetesinformatielijn bellen (033) 4630566.