Wat als de erectiestoornis een psychische oorzaak heeft?

De eerste stap is naar de huisarts. Uw huisarts zal eerst proberen met informatie (‘voorlichting’) en eventueel gesprekken het probleem aan te pakken. Zij/hij geeft voorlichting over het natuurlijke gegeven dat erecties met het ouder worden minder hard worden, minder lang duren en moeilijker totstandkomen. En ook faalangst komt ter sprake: niets is zo fnuikend voor het krijgen van een goede erectie als de angst om geen erectie te kunnen krijgen.

Misverstanden ophelderen over erectiestoornissen

In begeleidende gesprekken wordt onderzocht of stress, ziekte of vermoeidheid misschien aan de problemen bijdragen en hoe daar iets aan kan worden gedaan.
Ook komt de (seksuele) relatie ter sprake: zijn er problemen in de relatie, hoe reageert de partner op de erectieproblemen en welke ideeën en verwachtingen hebben beiden over seks?
Zo kunnen eventuele misverstanden worden opgehelderd, bijvoorbeeld dat opwinding altijd onmiddellijk tot een erectie moet leiden of dat een erectie moet leiden tot gemeenschap.

Daarnaast kunnen ontstane patronen, bijvoorbeeld een routinematig verlopend voorspel dat niet langer volstaat om een erectie te krijgen, worden doorbroken en verwachtingen bijgesteld. Soms kan het gebruik van een erectiepil helpen om een vicieuze cirkel doorbreken.

Sommige huisartsen voeren deze gesprekken zelf. Anderen verwijzen u door naar een seksuoloog. Een seksuoloog bij u in de buurt kunt u eventueel ook zelf vinden op de website http://www.nvvs.info.

Starten met psychologische behandeling

Bij een psychologische behandeling wordt uiteraard eerst gekeken naar de mogelijke psychische oorzaken van het erectieprobleem en aan de hand daarvan wordt er vaak een doelstelling geformuleerd. Door gesprekken wordt gewerkt in de richting van dit doel. Tijdens de sessies kan de therapeut oefeningen voor thuis meegeven. Denk hierbij aan activiteiten als:

•     Het lezen van boeken over seksualiteit.
•     Aanraakoefeningen die ontworpen zijn om de druk van presteren weg te nemen.
•     Leren communiceren met uw partner door oefenen.

Soms kunnen verschillende sessies helpen als een man medische behandeling of chirurgie, ten behoeve van de erectieproblemen, moet ondergaan. Een therapeut kan een koppel ook helpen om een beslissing te nemen over een bepaalde ingreep of om de onderlinge seksuele communicatie te verbeteren. Een man alleen in therapie kan leren hoe hij met zijn partner moet praten over het gebruik van bijvoorbeeld penisinjecties, een vacuümpomp of andere oplossingen.

Cognitieve Therapie is een vorm van psychotherapie. De cognitieve therapie is erop gericht om vooroordelen en vooringenomen gedachten om te zetten in reële waarneming.
De behandeling komt erop neer dat gevraagd wordt naar eigen ideeën zoals: ‘Mijn vrouw wijst me af omdat ik niet aantrekkelijk genoeg ben en geen erectie kan krijgen’. De hulpverlener vraagt hoe de man dat weet en hij blijkt dat nooit gevraagd te hebben aan zijn vrouw. Dus wordt hij aangespoord om zijn vrouw te vragen of zijn gedachte wel klopt en dan blijkt vaak dat zijn ideeën niet op waarheid berusten. Hierdoor ontstaat er ruimte, komt er minder spanning op de prestatie en is de man meer ontspannen, om vervolgens weer te leren genieten van seks.
Cognitieve therapie is een kortdurende, gestructureerde therapie die op het heden en de toekomst is gericht. Er wordt uitgezocht hoe de vervormde denkgewoonte is ontstaan en door trainingn komt de cliënt tot nieuwe gedachten en positiever gedrag.

Streeloefeningen (Sensate focus) uit de therapie van Masters en Johnson

Streeloefeningen zijn een goede manier om weer plezier te krijgen in het vrijen. U leert samen te ontspannen en te genieten en te praten over wat u voelt. Dit komt uit therapie van Masters en Johnson sensate focus.  Deze gedragstherapie is heel effectief voor de seksuele stoornissen die vooral in het seksuele gedrag zelf liggen (erectiestoornissen, stoornissen in de lubricatie (het ‘natworden’)  en orgasmestoornissen).
Bij deze behandeling wordt gevraagd de seks die is gericht op de geslachtsdaad en het orgasme uit te stellen, om eerst weer te leren genieten van lichamelijke gevoelens, zoals het aanraken van de huid. De therapie bestaat uit een aantal fases waarin steeds andere oefeningen worden voorgeschreven. Er wordt in het begin afgesproken dat er geen gemeenschap plaatsvindt totdat het paar de eerste fasen  doorlopen heeft. Dit om de aandacht van de prestatie en het 'moeten' af te halen.

Grofweg zijn er drie fasen te onderscheiden.

De eerste fase bestaat uit niet seksuele streeloefeningen, waarbij de partners elkaar leren hoe zij graag aangeraakt willen worden.
In de tweede fase van worden deze streeloefeningen wel seksueel, omdat dan ook de erogene zones en geslachtsdelen worden aangeraakt. De partners leren elkaar hoe zijn het liefst aangeraakt, bevredigd en tot een orgasme gebracht willen worden.
In de derde en laatste fase van de therapie gaat het stel weer langzaam over tot het hebben van gemeenschap, op een bewuste en voor beide partners prettige manier.

Hieronder worden een reeks van streeloefeningen beschreven die u hiervoor zelf samen kunt doen. Tip: gebruik een bodylotion of olie voor meer plezier en genieten.
 

Streeloefeningen

• Zorg dat u zich beiden op uw gemak voelt. Een aangename temperatuur en een prettige omgeving kunnen hierbij helpen. Zorg dat u niet gestoord kunt worden. U kunt van te voren (samen) een douche of warm bad nemen. Spreek af wie als eerste de ander gaat strelen.

• In het begin van de oefening ligt de ‘passieve’ partner op de buik, en de andere partner knielt naast haar / hem neer of gaat schrijlings (wijdbeens) over haar / hem heen zitten (of knielen). Streel nu zacht het hele lichaam door vanaf het hoofd geleidelijk af te dalen naar de tenen. In dit deel van de oefening heeft u alles geheel in de hand. De actieve partij let goed op de reacties van de aanraking.

• Na tien minuten wordt er van plaats gewisseld en laat de andere partner zich masseren (en fungeert als de ‘passieve’ partij). Laat uw partner uw hele lichaam ontdekken en probeer uw te richten op de hand van de partner die de huid betast. Voel dat verschillende plaatsen op de huid andere sensaties oproepen. Geef aan de partner aan welke plaatsen prettig of zelfs erotisch aanvoelen en welke meer neutraal of zelfs onprettig. Vermijd ieder spoor van afstandelijkheid door als het ware het doen en laten van uw partner ‘gade te slaan’.

• Opnieuw wordt van plaats gewisseld en de actieve persoon gaat op de rug liggen. De actieve partij streelt en kust nu voorzichtig het hoofd, de borst, buik en benen. De borsten en de geslachtsdelen worden hierbij vermeden. Let weer op de reacties van de partner.

• Er wordt weer gewisseld na 10 minuten en dezelfde oefening wordt bij de ander gedaan. Als u merkt dat er spanning ontstaat, vraagt u uw partner op te houden en te wachten met verder strelen totdat u u weer ontspannen voelt.

Als u aan het eind van de oefening te sterk bent geprikkeld, kunt u de spanning ontladen door uzelf te bevredigen. In dit stadium is het beter dat de partner daar niet bij helpt.
In een volgende fase (dan kan in tijd gezien dus bijvoorbeeld weken later zijn) mogen de geslachtsdelen worden betrokken. De passieve partij geeft precies aan wat iedere handeling oproept. Er wordt naar gestreefd het orgasme te vermijden. Lukt dat niet, dan zal in ieder geval de geslachtsdaad worden vermeden.

Als deze oefeningen een aantal keer zijn gedaan, kan worden geprobeerd ook penetratie te betrekken in het seksspel. Echter nog zonder orgasme tijdens de geslachtsdaad.
Als laatste kan ook het orgasme worden toegelaten, maar dat is nog steeds niet noodzakelijk.

RET gaat ervan uit dat het verleden niet bepalend hoeft te zijn voor het heden en dat mensen, veel meer dan ze meestal denken, de keuze hebben om uit vastgeroeste patronen te stappen. Kerngedachte is: niet de problemen zelf maken het ons moeilijk, maar de manier waarop we tegen problemen aankijken.
Bij de RET wordt gebruik gemaakt van de letters ABC. A staat voor aanleiding. De B staat voor de bril waardoor je kijkt. De C staat voor consequentie (het gevolg). Het zijn niet de gebeurtenissen (A) in je leven die bepalen hoe je je voelt (C) maar de manier waarop je tegen die gebeurtenissen aankijkt of denkt (B).Door oefening kunnen de overtuigingen (B) worden veranderd. Je zet als het ware een andere bril op; een betere; een meer realistische of eentje die meer aansluit bij de situatie (A). Het gevolg is dat het gevoel (C) positiever wordt.
RET verschilt van sommige andere benaderingen in dat het confronterend en directief kan zijn. Huiswerkopdrachten zijn een vast onderdeel van de RET-aanpak.

Soms is het voor een beter begrip en voor de behandeling van uw klachten belangrijk om dieper in te gaan op uw verleden, uw persoonlijke ontwikkeling en de sociale omgeving waarin u bent opgegroeid. Er wordt onderzocht wat de relatie is tussen huidige problemen en vroegere ervaringen. Inzicht vormt de basis voor verandering.
 

Wordt de behandeling vergoed?

Er verandert veel rond de zorgverzekeringen. Het is altijd aan te raden om eerst bij uw eigen verzekering te checken of seksuologische behandeling al dan niet vergoed wordt.

Met dank aan dr. Woet Gianotten, medisch sexuoloog.