Oorzaken erectiestoornissen

Er zijn verschillende soorten erectiestoornissen. Soms wordt de penis wel een beetje stijf, maar niet helemaal. De penis kan ook helemaal slap blijven.
Sommige mannen hebben wel een goede erectie, maar voor een  korte tijd. Het komt heel weinig voor dat een man nog nooit een goeie erectie gehad heeft. Dat het eerst wel lukte, maar op een bepaald moment niet meer, dat komt veel vaker voor. Soms doet de erectiestoornis zich in de ene situatie wel voor en in de andere niet.

Door lichamelijke prikkeling, fantasieën of gedachten of iets wat hij ziet kan een man opgewonden raken. Bij opwinding stroomt er meer bloed naar de buik en het bekken. Ook naar de penis gaat meer bloed.
Normaal gesproken stroomt het bloed de penis net zo snel uit als in. Maar bij seksuele opwinding sluiten bepaalde bloedvaten; waardoor er meer bloed in de penis blijft en hij overeind gaat staan. Eerst komt dus de opwinding, dan de erectie. In de nacht of ochtend kan het andersom zijn. Dan kan eerst de (puur lichamelijke) erectie ontstaan,  en eventueel van daaruit de opwinding.

De penis bevat drie cilinders van sponsachtig weefsel die over de hele lengte van het lid lopen. Deze cilinders bevatten ontelbare bloedvaatjes die tijdens een erectie vollopen met bloed. Hoe meer bloed de cilinders bevatten, hoe groter en steviger de erectie. Een penis in volle erectie bevat acht maal meer bloed dan een slap lid. De penis bevat naast bloedvaatjes en spiercellen ook kleine zenuwuitlopers die geprikkeld worden bij seksuele stimulatie waardoor de bloedvaatjes zich openen en de spiercellen ontspannen.

Wanneer één van deze schakels (bloedvaatjes, zenuwuiteinden, spiercellen) defect raakt, loopt het erectiemechanisme mank. Daarnaast kan de oorzaak ook liggen  bij een van de andere factoren die een rol spelen bij het ontstaan van een erectie, namelijk:

• seksuele opwinding
• een adequaat testosterongehalte (het mannelijk hormoon)
• goede informatieoverdracht via de zenuwbanen van het hoofd (seksuele gedachten) naar de penis (erectie)

Een niet zo goede of een afwezige erectie komt bij bijna iedere man af en toe voor. Dat wordt door de man vaak als vervelend ervaren, maar dat valt niet onder de echte erectiestoornissen.
Incidenteel komt het bijvoorbeeld voor als iemand vermoeid is of teveel gedronken heeft. Als die tijdelijke oorzaak voorbij is, is het ook weer mogelijk een erectie te krijgen. Van een echte erectiestoornis is pas sprake als iemand over een langere periode niet een voldoende stijve penis kan krijgen.  

Slechts weinig mannen gaan voor erectieklachten naar de huisarts. Nog geen vier van de duizend consulten gaan over erectieproblemen. Dat is veelal het gevolg van schaamte en het moeilijk vinden om het onderwerp bij de huisarts aan te kaarten. Een andere reden is dat oudere mannen het minder vaak als een probleem ervaren en er er dus geen hulp voor zoeken.

Erectieproblemen kunnen een lichamelijke of psychische oorzaak hebben, of een combinatie van die twee. Op jonge leeftijd spelen psychische invloeden vaak een grotere rol, op latere leeftijd zijn lichamelijke problemen waarschijnlijker.
Meestal spelen er verschillende zaken een rol en het ontstaan en voortbestaan van impotentie én beïnvloeden ze elkaar wederzijds. De precieze aard van de problemen kan duidelijkheid geven over de oorzaken.

Als de man wel ochtenderecties heeft en een erectie kan krijgen bij zelfbevrediging en als de problemen plotseling beginnen, duidt dat op een overwegend psychische oorzaak, zoals onzekerheid over seksueel presteren, of faalangst. Of misschien vraagt de sekuuele beleving gewoon om nieuwe impulsen.  
 

Faalangst
 

Faalangst is zo geboren. Als het een keertje niet lukt omdat de man bijvoorbeeld veel gedronken heeft; is hij de volgende keer  misschien bang dat het weer niet lukt. In plaats van opgewonden is hij ongerust en daarom lukt het inderdaad weer niet.
 

Moeite met acceptatie
 

Bij het ouder worden horen lichamelijke veranderingen. Het kan wat langer duren voordat de penis stijf wordt. Vooral als er sprake is van een langdurige relatie. De penis moet dan wat langer rechtstreeks worden geprikkeld om stijf te worden. Als een man moeite heeft dit te accepteren dan kan dat ook weer een negatieve invloed hebben op de erectie.
 

Prestatiedruk
 

Het idee van moeten presteren als man kan behoorlijk in de weg zitten. Soms vindt een man het moeilijk om te voldoen aan de wensen van zijn partner. Een zwakke erectie kan daarvan het gevolg zijn. Het is goed om dit bespreekbaar te maken en de druk er af te halen. Ook onrealistische beelden in pornofilms en op internet kan een man angstig maken om te presteren.
 

Na overlijden of scheiding
 

Erectiestoornissen kunnen ook ontstaan na een scheiding of na het overlijden van een partner. Wanneer een man een nieuwe partner heeft, maar nog onvoldoende los is van de vorige partner, of zich schuldig voelt ten opzichte van de vorige partner kunnen er schuldgevoelens ontstaan en kan er in het contact met de nieuwe partner een erectieprobleem optreden.
 

Overgang vrouw
 

Het erectieprobleem kan ook te maken hebben met gynaecologische klachten die de vrouw krijgt tijdens de overgang. Een van de verklaringen die hiervoor wordt gegeven is dat de man met zijn erectieprobleem als het ware onbewust zijn vrouw lijkt te sparen.

De angst voor een (nieuwe) hartaanval kan een prettig seksleven ook ernstig in de weg zitten. Ook kunnen spanningen op het werk, vermoeidheid, of een verstoorde verstandhouding met de partner invloed hebben op de erectie. In eerste instantie zal in deze gevallen vaak een verminderde seksuele interesse optreden. Bij sommige mannen doet zich dit voor  als een erectieprobleem, maar eigenlijk is dat  het gevolg van verminderde lustgevoelens. Enkele andere psychologische oorzaken van erectiestoornissen zijn: Depressie, stress, boosheid op partner, verdriet/rouw, nervositeit, opvoeding (seks is slecht/vies), vervelende seksuele ervaringen, communicatieproblemen met de partner, negatief zelfbeeld.

Vaak is niet zo duidelijk op welke manier bepaalde emoties te maken hebben met het erectieprobleem. Maar vervelende gevoelens, ook al probeert iemand ze nog zo diep weg te stoppen, kunnen opwinding als het ware blokkeren.

En…. veel mannen zullen het voor zichzelf of de partner niet willen toegeven, maar soms wil het niet omdat hij domweg geen zin heeft. Ook kan het voorkomen dat een man op dit moment of in deze fase geen zin in seks meer heeft met zijn vrouw. Dat kan soms ook aan het gedrag of aan het uiterlijk van zijn vrouw liggen.

Als erectieproblemen geleidelijk ontstaan en als er ook geen ochtenderecties én geen erecties tijdens masturbatie zijn, dan ligt een voornamelijk lichamelijke oorzaak voor de hand. Vaak ligt dan de oorzaak in een slechte doorbloeding van de penis, maar er kunnen ook andere oorzaken aan ten grondslag liggen.
 

• Vaataandoeningen zijn de meest voorkomende oorzaak voor verstoorde erectie. Ze kunnen veroorzaakt worden door een onvoldoende bloedtoevoer (bijvoorbeeld bij aderverkalking) of door een overmatige afvoer van het bloed. Bij oudere mannen is een slechte doorbloeding van de slagader naar de penis meestal de oorzaak (tijdens de eerste fase van de erectie moet de bloedtoevoer naar de penis zes keer vergroot worden).

• Erectiestoornissen kunnen ook het gevolg zijn van een verstoorde zenuwvoorziening, bijvoorbeeld na een beschadiging van het ruggenmerg of als complicatie bij multiple sclerose. Diabetes mellitus (suikerziekte) leidt op den duur tot een vaat- en een zenuwaandoening; deze patiënten hebben daarom vaak al op een relatief jonge leeftijd last van erectiestoornissen.

• Een erectiestoornis kan ook het gevolg zijn van een chirurgische ingreep (of bestraling), bijvoorbeeld een verwijdering van de prostaat wegens kanker of een operatieve ingreep aan het kleine bekken, waarbij gemakkelijk de kleine zenuwtjes naar de zwellichamen beschadigd raken.

• Een te laag testosterongehalte is niet vaak, maar soms wel de oorzaak van erectieproblemen.

• Bij chronische pijn kan het ook lastiger zijn een erectie te krijgen doordat de pijn het fijne, positieve gevoel van de sexuele opwinding verstoort. Zo is reuma of ernstige artrose voor veel mannen een klacht die pijn oplevert bij beweging, waarbij de seksualiteit en de erectie uiteindelijk verstoord kunnen raken.

Naast bovenstaande factoren zijn er ook nog een aantal life-style factoren. Deze blijken een grotere rol te spelen dan eerder gedacht.
Men moet hierbij denken aan: roken, drugsgebruik, overgewicht, stress, onvoldoende bewegen, verkeerde voeding  en overmatig alcoholgebruik.

Ook medicijnen kunnen bijwerkingen hebben en invloed hebben op de erectie, zoals bijvoorbeeld medicijnen die invloed hebben op de bloeddruk. Ook andere medicijnen kunnen het ontstaan van een erectie moeilijk maken, bijvoorbeeld middelen die inwerken op het centrale zenuwstelsel, zoals benzodiazepines, bijvoorbeeld diazepam, oxazepam -of slaapmiddelen en middelen tegen epilepsie. Deze middelen kunnen ook invloed hebben op het ontstaan van een orgasme. Het gebruik van antidepressiva kan het orgasme vertragen of er zelfs voor zorgen dat het helemaal uitblijft.

Het overkomt bijna elke man wel eens dat de erectie uitblijft, bijvoorbeeld omdat hij moe of gespannen is of teveel gedronken heeft. Ook komt het regelmatig voor aan het begin van een nieuwe relatie. Als een man in paniek raakt over het uitblijven van een erectie en erover gaat piekeren dan kan het een erectiestoornis worden.
Hoe meer angst hij heeft voor een erectiestoornis des te moeilijker hij er een erectie krijgt. Als de partner er nog een schepje bovenop doet door zich eraan te storen dat er geen erectie ontstaat of teleurstelling laat blijken, dan is de kans dat de erectie spontaan zal ontstaan erg klein.

Iedere partner reageert anders op erectiestoornissen. De ene partner denkt dat zij (of hij) niet meer aantrekkelijk genoeg is, een ander is teleurgesteld terwijl er ook vrouwen zijn die er geen enkel probleem mee hebben. 
De voornaamste klacht van veel vrouwen is niet dat de penis niet stijf wordt, maar dat hun man er niet over wil praten en dat hij niet bereid is om naar andere manieren van vrijen te zoeken. Bij erectieproblemen kan de man zich namelijk terugtrekken en situaties die op seks kunnen uitdraaien gaan vermijden. Mannen kunnen dan ook andere vormen van intimiteit mijden. Dat blijkt uit het feit dat slechts 55% van de mannen die naar een arts gingen voor erectieproblemen, zei in de laatste maand  te hebben gezoend met hun partner. Van die vermijding van intimiteit kan een vrouw meer last hebben dan van het niet hebben van gemeenschap. Veel vrouwen kunnen ook heel goed vrijen met een man met een zachte penis: 60% vindt het voorspel belangrijker dan gemeenschap.

De oorzaken weten we nu. Maar wat zijn de oplossingen? Hoe is het te voorkomen? Dit kunt u lezen in het artikelen:

> Erectiestoornissen:  Behandelingen en geneesmiddelen
> Erectiestoornis: De psychische kant opgelost

Een andere website met informatie over dit onderwerp is https://seksualiteit.nl/onderwerpen/seksuele-problemen/erectieproblemen/

Met dank aan dr. Woet Gianotten, medisch sexuoloog